Malisheva është qytezë dhe komunë në pjesën qendrore të Kosovës.
HistoriaLlapushë është nocioni tjetër me të cilin është i njohur territori i
komunës së Malishevës. Lashtësia e Malishevës si vendbanim dëshmohet
edhe me prezencën e tumës ilire në vetë qendrën e Malishevës, dëshmi kjo
që jep të kuptohet se Malisheva ka qenë vendbanim i hershëm ilir bashkë
me vendbanimet tjera në komunë, që janë shtrirë përgjatë lumit Mirusha.
Historikisht, qendra administrative politike ka ndryshuar edhe në
aspektin e emërtimit edhe në aspektin e selisë. Në kohën e pushtimit
turk të këtyre territoreve, përmendet Bajraku i Astrazubit, që për nga
shtrirja shkonte deri në vijën hekurudhore prej Murës në veri e deri në
Mrasor në perëndim. Më vonë e hasim emërtimin Rrethi i Rahovecit, që
kapte të njëjtin territor. Pas Luftës së Dytë Botërore, pushteti lokal
fillimisht u organizua në fshatin Banjë dhe në fshatin Kijevë, për tu
transferuar pastaj më 1960 në Malishevë. Në këtë mënyrë Malisheva për
herë të parë bëhet qendër administrative-politike. Më 1965 komuna e
Malishevës shpërbëhet nga pushteti I atëhershëm jugosllav. Për herë të
dytë komuna e Malishevës u formua si qendër komunale në vitin 1986, për
të vazhduar deri në vitin 1991 kur pushteti serb e shpërbëri përsëri.
Pas luftës, me rregulloren e UNMIK-ut nr. 2000/45, Malisheva u formua
prapë si njësi e pavarur komunale, .de jure. e barabartë me të tjera
komuna në vend. Malishiva qysh para dy shekujve kishte filluar te
ndertohet. Ne fillim parashihet se kishte pesë shtepi. Pozita e mire
gjeografike, ne territorin e Kosoves dhe ne veçanti ne regjionin e
Llapushes, filloj te ndertohet nga popullata e ardhur nga vendet
përreth. Malisheva ne vitin 1988 fitoi statusin e Komunes por pas 3 viteve i hiqet dhe iu kthye në vitin 1999-2000, ajo tani njihet si komunë nga Kuvendi i Kosovës.
webfaqja nga qytetart emalisheves chat imazhe video lojra e shum tjera www.malisheva.do.am
Turizmi- Komuna e Malishevës, edhe pse është komuna më e pazhvilluar e
vendit, ka potenciale natyrore për të zhvilluar një degë të veçantë të
ekonomisë - turizmin.
Disa nga pikat ku mund të orientohet zhvillimi i turizmit në komunë
janë: Hapësira përgjatë rrjedhës së lumit Mirusha, e cila, përkundër
infrastrukturës së pazhvilluar përcjellëse, ka shumë visitorë të vendit
dhe nga jashtë. Relievi i rrjedhjes së lumit, me ujëvarat unike që
krijon, është një xhevahir i vërtetë turistik. Shpella e flladit në
fshatin Panorc, e cila gjendet në afërsi të lumit Mirusha, është tjetër
xhevahir turistik i komunës. Aktualisht vetëm 945 m gjatësi të kësaj
shpelle janë hulumtuar Stalaktitet dhe stalagmitet e saj, me bukurinë që
kanë, mahnitin vizitorët e rastit, të cilët gjithnjë e më shumë po
shënojnë rritje. Në fshatin Ngucat ekziston edhe një shpellë tjetër e pa
hulumtuar ende, për të cilën mendohet se do të jetë atraksion tjetër i
madh për turistët. - Në fshatin Banjë gjendet burimi i ujit termal me kapacitet 250-300
l/sec. Mbi këtë burim të ujit është ngritur pishina me sipërfaqe 2000
m2, e cila çdo sezon vere është në shfrytëzim për freskim dhe organizim
të garave të notit nga të interesuarit. Pishina ka vizitorë të shumtë,
jo vetëm të komunës por edhe nga mbarë vendi. Uji i kësaj pishine ofron
edhe mundësi shërimi nga një numër i caktuar i sëmundjeve të lëkurës.
Temperatura konstante e ujit gjatë tërë vitit është 22ºC. Mendohet që në
të ardhmen e afërt ky vend të shndërrohet në vend turistik për
rekreacion, sport dhe rehabilitim. Malet e Berishës janë atraksion
tjetër turistik, jo vetëm për banorët e komunës. Me llojllojshmërinë e
florës dhe faunës së tyre, tërheqin shumë vizitorë për piknik malor.
Vende interesante për tu vizituar - Pishina e Banjës në fshatin Banjë; Shpella e Flladit, në fshatin
Panorc; Ujëvarat e Mirushës, në fshatin Llapqevë; Ura e Rabaxhive, në
fshatin Bubël; Malet e Berishës, në fshatin Berishë; Varrezat e
Dëshmorëve, në Malishevë dhe në fshatin Kleçkë, etj.
GjeografiaPozita Gjeografike
- Komuna e Malishevës ka një sipërfaqe prej 306.3 km2. Ajo kufizohet:
në veri me komunën e Klinës dhe të Drenasit, në lindje me komunën e
Lipjanit dhe të Therandës, në jug me komunën e
Therandës dhe të Rahovecit, dhe në perëndim me komunën e Rahovecit
dhe të Klinës. Qendra komunale e Malishevës, si njësi administrative
territoriale, përbëhet nga 39 njësi kadastrale dhe 44 vendbanime,
përfshirë këtu edhe vetë qendrën komunale. Komuna e Malishevës shtrihet
në anën perëndimore të Kosovës. Meqenëse ka largësi përafërsisht të
njëjtë nga të gjitha qendrat tjera regjionale, mund të thuhet se ajo
shtrihet në pjesën qendrore të saj. Bazuar në këtë fakt, banorët e saj
nuk gabojnë që e thërrasin qytetin e vet " Zemra e Kosovës”.. *Qendra
Regjionale për Malishevë është Prizreni, me një distancë prej 44 km.
Largësia nga kryeqendra e Republikës së Kosovës-Prishtina është 49 km.
Pozita në qendër të Republikës së Kosovës dhe konfiguracioni i
përshtatshëm i terrenit, komunës së Malishevës i mundëson të ketë lidhje
komunikimi të mira me tërë vendin. Territori i komunës është kryesisht
kodrinor-malor. Format më të shpeshta të hasura në relievin e saj janë
hurdhat dhe shpellat. Atë e përshkon pellgu i lumit Mirusha, me toka të
rrafshëta e pjellore në të dy brigjet e saj. Komuna rrethohet edhe me
masivin malor të Drenicës, me pikën më të lartë mbidetare të saj prej
1,057 m tek Maja e Kosmaqit dhe 1,006 m tek maja e Koznikut. Në
territorin e komunës së Malishevës dominon klima e mesme kontinentale,
që karakterizohet me dimër të ftohtë dhe verë të nxehtë. Temperaturat
maksimale arrihen gjatë verës, mesatarisht +24.6°C, ndërkaq ato minimale
shfaqen në janar, në vlera mesatare -10°C. Të reshurat atmosferike
sillen prej 511-1108 mm në vit. KulturaPara masave të dhunshme serbe të viteve 1990-1999, komuna e Malishevës ka pasur 5 biblioteka publike me 40.800 libra.
Biblioteka kryesore ka pasur 13.000 libra, derisa degët në Kijevë,
Bajë, Bellanicë dhe Lubizhdë kanë pasur 27.800 libra. Gjatë kësaj kohe
dhe luftës,
librat janë shkatërruar plotësisht në këtë komunë, dhe tash janë vetëm
1096 libra në degën e bibliotekës në Kijevë, derisa bibliotekat e tjera
nuk ekzistojnë fare. Kjo komunë është një nga komunat më të dëmtuara në
lidhje me librat. Tani po thuaj se nuk ka ndonjë bibliotekë publike që
funksionon si e tillë. Kultura dhe sporti Në bazë të të dhënave demografike për komunën, rreth 25% e popullatës
nga numri i përgjithshëm i saj i takon grupmoshës prej 15-25 vjeç. Në
Malishevë, janë në përfundim e sipër ndërtimi i Shtëpisë së Kulturës,
Pallatit të Sporteve dhe fushës së futbollit të madh. Malisheva e ka
edhe Bibliotekën e Qytetit, e përcjell me disa biblioteka tjera nëpër
fshatra. Në Komunën e Malishevës, janë të organizuara dhe funksionojnë
disa shoqëri artistike dhe klube sportive.
UJI DHE KANALIZIMI- Në Komunën e Malishevës, me sistemet e ujësjellësve dhe
kanalizimeve, i menaxhon, Ndërmarrja Regjionale "Hidroregjioni jugor”,
me seli në Prizren. Furnizimi me ujë të pijshëm në komunë është
pjesërisht i zgjidhur. Në territorin e komunës ka 112 km sistem të
ujësjellësve, në 18 fshatra ( 41% të fshatrave). Komuna (qendra
komunale) bashkë me 4 fshatra, furnizohen nga i njëjti sistem i
ujësjellësit (ujësjellësi publik), nga burimi i Banjës me sistem të
pompimit. Ndërsa ekzistojnë edhe 10 ujësjellës tjerë individual që
furnizojnë fshatrat me ujë nga burimet e afërta, prej të cilëve 6 janë
gravitor (rënie e lirë), dhe 4 tjerë funksionojnë me sistem të pompimit.
SHERBIMET PUBLIKE KOMUNALENë komunën e Malishevës funksionojnë shtatë ndërmarrje publike të
cilat merren me menaxhimin e shërbimeve publike nga fusha të ndryshme,
ato janë: NK .Lumi. e cila merret me menaxhimin e mbeturinave; Nj.
Hidroregjioni Jugor .Syri i Kaltër. e cila merret me menaxhimi I
ujërave; Njësia e KEK-ut e cila menaxhon energjinë elektrike; Njësia e
PTK-së e cila ofron shërbimet e Postë Telekomunikacionit; Stacioni i
autobusëve i cili organizon transportin e udhëtarëve; Ekonomia e pyjeve e
cila merret me menaxhimin e pyjeve; Stacioni i veterinarisë që menaxhon
me shërbimet veterinare. Numrat me Rëndësi në Komunën e MalishevësZyra e Kryetarit të Komunës 029/269-008 Zyra e Zv.Kryetarit të Komunës 029/269-045 Zyra për Infromim Publik 029/269-043 Qendra e Regjistrimit Civil 029/269-048 Policia e Kosovës-Stacioni policor në Malishevë 029/269-007, mobil 112 ose 922 Gjykata Komunale 029/269-011 Gjykata Komunale për Kundërvajtje 029/269-037 Qendra Kryesore e Mjekësisë Familjare - QKMF 029/269-006 Emergjenca në QKMF "Shpëtim Robaj" 029/269-216 Njesia e KEK-ut 044/113-118 Shërbimi i Zjarrfikësve dhe Shpëtimit - SHZSH 029/269-096 Qendra për Punë Sociale -QPS 029/269-004 Enti për Punësim 029/269-241 Ndërmarrja Publike "Lumi" 044/201-316 Ndërmarrja Publike "Syri i Kaltër" 044/391-296 Ndërmarrja Publike Transportuese "Kosovatrans" 044/201-285 Post Telekomi i Kosovës - PTK 029/269-028 Autoriteti Pyjor i Kosovës (dega Malishevë) 029/269-156 Gjimnazi "Abdyl Frashëri" 029/269-261 Radio Malisheva 029/269-222
|